It might be May again?
Wie is Theresa May, en waarom is zij zo populair?
Het is weer zover! Voor de vierde keer in vier jaren is er in het Verenigd Koninkrijk een belangrijk politiek event, op 8 juni aanstaande. Dit keer geen referendum, maar een zogenaamde ‘snap election’. Theresa May heeft vervroegde verkiezingen uitgeschreven, om zo haar eigen mandaat te krijgen. Wie is zij? En vooral, hoe komt het dat zij op het punt staat, een van de meest krachtig verkozen leiders van Europa te worden?
Theresa May was lange tijd de competente, maar ietwat saaie minister van Binnenlandse Zaken onder de vorige premier David Cameron. Waar je Cameron zou kunnen scharen onder de VVD-fractie van de Conservatieven, valt Theresa May toch meer onder de christelijke flank van de partij. De CDA-flank, if you like. Toen het referendum rondom de EU zich afgelopen jaar in volle gang was in het Verenigd Koninkrijk, wilde Cameron maar al te graag haar steun voor zich winnen. Ze had zich namelijk in de voorafgaande jaren wat eurosceptisch uitgelaten, wat natuurlijk heel goed werkt bij de achterban van de Conservatives. Als hij haar achter zich kreeg, zo hoopte Cameron, had hij in ieder geval één rivaal minder. Die andere rivaal was natuurlijk Boris Johnson. Echter, May speelde het sluw. Ja, ze was loyaal aan Cameron, maar op een zo on-enthousiaste manier mogelijk. Ze stelde dat ze voor de EU was, maar dat de hemel niet zou instorten bij een besluit om uit de Europese Unie te stappen. Met andere woorden, terwijl Boris zich groots op de voorgrond had gegooid in het Brexit-referendum, hield May zichzelf sereen op de vlakte. Vervolgens, toen Boris en Cameron elkaar politiek fataal verwond hadden, op een manier die bijna deed denken aan een Arthursaga, kwam Theresa May ongeschonden van het slagveld af.
Ze is nu sinds juli afgelopen jaar premier van Groot-Brittannië. In die tijd heeft ze de nodige rust gebracht, wat wel even nodig was na de chaos van het Brexit-referendum. En toch blijft het opvallend hoe bijzonder populair ze is. Afgelopen week kwam een peiling uit, waaruit blijkt dat Theresa May populairder is dan zowel Thatcher als Blair op hun hoogtepunt. Hoe doet ze dit? Een deel van de verklaring ligt waarschijnlijk erin dat ze dus die rust uitstraalt. Tegelijkertijd heeft ze gewoon iets heel Brits om zich heen. Waar Cameron toch altijd een rijkeluiszoontje was, is Theresa May de dochter van een dominee. Hierdoor is ze veel meer in connectie met de gemiddelde Brit dan Cameron ooit kon zijn. Hierin heeft May meerdere overeenkomsten met die andere domineesdochter, Angela Merkel. Merkel is al 12 jaar de onbetwiste leider van Duitsland. Niet omdat ze zo charismatisch is, maar omdat ze een rustig en competente leider is. Strong and stable, zoals Theresa May in haar verkiezingscampagne zo heftig vaak zegt. Op dezelfde wijze dat Merkel liefkozend ‘Mutti’ wordt genoemd, kan ook May tot ‘Mommy’ van Groot-Brittannië uitgroeien. Natuurlijk zijn er grote verschillen tussen de twee. May is wat feller, wat populistischer dan Merkel. Maar hiermee kan ze de echte populisten van UKIP onder de duim houden. En die felheid zal ze de komende jaren tegenover Brussel wel nodig hebben in de Brexit-onderhandelingen.
De rust die May brengt is natuurlijk niet de enige verklaring voor de immense kracht van de Conservatieven op dit moment. May pitcht zichzelf ook heel bewust als iemand die voor Groot-Brittannië opkomt, en specifiek, voor diegenen die het maar net redden in het leven. Die hardwerkende mensen, waar in de politiek altijd tot in den treure op wordt gehamerd.
En daarin ligt het bijzondere. Waar de Conservatives van oudsher het imago hebben, er voor de rijken te zijn, is May juist bij de ‘working class’ immens populair. Waar het traditioneel altijd de Labourpartij voor de working class, en de Conservatives voor de middle class is, is dit nu niet het geval. Juist in Noord-Engeland, waar de Labourpartij altijd heel sterk was, is May het meest geliefd. En dat doet dan weer denken aan die andere vrouwelijke premier, Margaret Thatcher. Ook zij had, anders dan de film Billy Elliot je zou doen vermoeden, heel grote steun bij de working class. Op dit moment zie je dus gebeuren dat er relatief veel Labourstemmers zijn, die voor het eerst in hun leven op de Conservatives gaan stemmen, vanwege Theresa May. Tel daarbij op de grote hoeveelheid UKIP-stemmers die overlopen naar de Conservatives, en het is al minder verwonderlijk dat ze richting de 50% gaan in de peilingen.
Dat brengt ons bij de volgende verklaring van de populariteit van May: de beslissing voor de Brexit. Zoals hierboven beschreven is May een ander soort Conservative dan Cameron. Zij heeft echt de link gelegd, dat de immigratie flink omlaag moet. Hiermee is May inderdaad in zekere zin te zien als post-liberaal. Theresa May heeft heel slim de Conservatives dé Brexit-partij bij uitstek gemaakt. Deze zet is heel slim, omdat de Conservatives en UKIP bij elkaar meer dan 50% van de stemmen hadden in 2015. Anders gezegd, als je de centrumrechtse partijen kan herenigen, spreek je een groot deel van de bevolking aan. Maar het ligt ingewikkelder dan dat. Je zou zeggen, dat het heel riskant is, zo’n felle Brexit-strategie te volgen. Juist omdat er ook heel wat Remain-stemmers bij de Conservatives waren, 33% om precies te zijn. Echter, die kunnen geen kant op. Ja, ze kunnen op de liberalen stemmen, en dat zal een klein deel ook gaan doen. Maar dan vergroot je feitelijk de kans dat Jeremy Corbyn premier wordt. Hij is iemand die echt enorm links is, maar los daarvan ook bijzonder klungelig en ongelooflijk oncharismatisch. De gemiddelde conservatief, liberaal, of common-sense Labourstemmer zal zich echt wel héél lang achter de oren krabben voordat ze hem überhaupt ook maar één stap dichter bij Downing Street brengen.
Dit alles brengt mij zo langzamerhand tot mijn conclusie. Alles wijst erop dat Theresa May komende 8 juni een heel fikse meerderheid in het Britse parlement gaat halen. Sterker, als de peilingen kloppen wordt het de grootste persoonlijke overwinning sinds Thatchers overwinning in 1983. Wat de Falklands voor haar waren, is Brexit voor Theresa May. Net als Thatcher kan May dan na haar landslide hard aan de slag om het land grondig te veranderen. De veranderingen, in dit tijdperk waarin de centristische sociaalliberale geluiden van de afgelopen 20 jaar op hun retour lijken, zullen groter zijn dan puur het verlaten van de EU alleen. To coin a phrase: it is going to be bloody difficult, but it will be huge as well.
– Max Boeré