Het is tijd voor politiek holisme
Terwijl in verkiezingstijd verschillen tussen politieke partijen vaak worden uitvergroot en benadrukt, kan de New Age beweging ons verrijken met holistisch denken in de politiek en verbinden waar eenheid onmogelijk lijkt.
In de geloofswereld is er sinds de jaren ’60 een nieuwe beweging opgekomen die New Age wordt genoemd. Deze spirituele beweging gaat in tegenstelling tot veel traditionele religies uit van een holistisch wereldbeeld waarbij alles een eenheid met elkaar vormt. In de politiek zou het goed zijn om deze visie te omarmen en zodoende de democratie te verstevigen en balanceren.
Vanuit het holisme zijn tegenpolen die we in de wereld tegenkomen geen vijanden, maar vormen ze twee kanten van dezelfde medaille. Het bekende yin yang symbool laat dit zien. Hierbij zijn de zwarte en witte kant met elkaar verweven als tweelingen en kunnen alleen samen bestaan. Zo is er alleen groot, omdat er klein bestaat, en impliceert snel het bestaan van langzaam en andersom. Ze vormen samen één geheel en wisselen elkaar af. Dit wordt de dao genoemd en is uiteindelijk de beweging en oorsprong van het universum.
Hetzelfde geldt voor dingen waar wij allerlei kwalificaties aan hebben gehangen, bijvoorbeeld goed en kwaad, en mooi en lelijk. Door de sociale verwachtingen en moraal zijn we geneigd om alleen het goede en mooie van onszelf aan de buitenwereld te tonen en dit vormt uiteindelijk ons bewuste. Het slechte en lelijke dat weggestopt wordt, daar raken we langzaamaan onbewust van dat het in ons aanwezig is en gaat onze zogeheten schaduw vormen. Dit sociaal onwenselijke gedeelte gaan we vervolgens in anderen zien als slecht en vijandig; met andere woorden vindt dan projectie plaats. Zo projecteren we eigenlijk de duivel in onszelf op anderen.
Volgens de grondlegger van deze gedachte, de Zwitserse psycholoog Carl Jung, is dit een gevaarlijk proces om twee redenen. Allereerst worden door het verdringen van onze eigen schaduw zondebokken gecreëerd waartegen veel meer kwaad wordt gedaan dan het kwaad in onszelf eerst voorstelde. Dit heeft te maken met een tweede principe. Wanneer de schaduw wordt verdrongen in onszelf, gaat deze juist alleen maar groeien. Het is als een bal die onder water wordt gehouden; uiteindelijk komt die naar boven en hoe meer de bal onderdrukt wordt, des te woester en ongecontroleerder zal die zichzelf de ruimte geven.
Dus juist wie perfect probeert te zijn, zal al zijn negatieve gevoelens wegdrukken en alle eigen fouten projecteren op anderen. Enerzijds kan dit leiden tot een buitenkant die verword is tot een narcistisch masker en losgeraakt is van wat zich in de mens bevindt; zijn of haar tekortkomingen en gevoelens. Anderzijds kan de schaduw tot ontploffing komen en het bewuste gaan overnemen waardoor het kwaad in ongekende proporties naar buiten komt. In deze gevallen is dus de balans kwijtgeraakt en wordt de yin yang verstoord.
Voor de samenleving geldt dit net zozeer als in onze persoonlijke levens. Hoe vijandiger groepen tegen elkaar staan, des te sneller wordt op de andere groep neergekeken en de ander verkettert, veracht en uiteindelijk geweld aangedaan. Jung adviseerde daarom om de schaduw van de samenleving te omarmen. Voor de (extreem)linkse partijen zijn dat de (extreem)rechtse partijen en omgekeerd. En de verscheidene bevolkingsgroepen vertegenwoordigen ieder een deel van hetzelfde geheel en zelfs als ‘vijanden’ zijn ze uiteindelijk elkaars bevestiging. Laten we daarom ook hier de ‘intoleranten’, ‘verraders’ en ‘schurken’ liefdevol benaderen.
Evenzeer geldt maatschappelijk gezien dat bij een verdringing en isolering van de tegenpool deze enkel krachtiger wordt, maar het meebewegen in de ‘incorrecte’ richting het geheel weer in balans brengt. Een totale integratie van alle politieke partijen in een geheel is dus het einddoel, een representatieve democratie in zijn pure vorm zonder uitsluitingen en met echt dialoog. Zo kan een vogel alleen vliegen als de linkervleugel en rechtervleugel met elkaar meebewegen en niet elkaar tegenwerken.
Laten we dus streven naar een new age of politics waarin de politiek echt inclusief wordt en alle extremen worden meegenomen en geïntegreerd. De vijand is namelijk de andere kant van dezelfde medaille en een omarming van de tegenpool maakt de ander uiteindelijk niet zo vijandig als die op het eerste oogpunt lijkt. Daarnaast wordt de eigen blinde vlek weer helder en kunnen we zien dat alles één is.
Aron Rijsdorp (huidig hoofdredacteur van De Blaeuwe Hoedt)